Gün keçdikcə həyatımızın mərkəzinə çevrilən mobil telefonlar sayəsində artıq hər cür işi oturduğumuz yerdən həyata keçirmək mümkündür. Əlbəttə ki, telefonların cibimizə sığacaq qədər kiçik və bütün bu texnologiyanı yerləşdirmək üçün kifayət qədər ağıllı olması üçün uzun illər lazım oldu. Bu uzun və yorucu prosesdə bir çox alim, tədqiqatçı, ekspert, texniki qruplar, texnologiya nəhəngləri iştirak edib və indi də iştirak edirlər. Gündən-günə inkişaf edən telefonların həyatımıza daxil olması təbii ki, Alexander Graham Bellin əməyi nəticəsində mümkün olub. Sizi Alexander Graham Bellin həyatına səyahətə aparacağıq. Əsas məqsədi karların eşitmə probleminə həll yolu tapmaq olan Graham Bell, 1800-cü illərdə telefonu icad edərkən, yəqin ki, dünyanı bu qədər dəyişdirəcək bir şey etdiyini bilmirdi. Lakin onun sayəsində ünsiyyət sözü tamam başqa məna kəsb edərək bugünkü insanların ayrılmaz hissəsinə çevrilib.

Alexander Graham Bell 3 mart 1847-ci ildə Şotlandiyanın Edinburq şəhərində anadan olub. Graham Bellin anası doğuşdan kar idi, buna görə də Bell ailəsi eşitmə tarazlığı sistemləri və eşitmə tarazlığı pozğunluqları ilə bağlı araşdırmaların araşdırıldığı bir elm sahəsi olan audiologiyaya diqqət yetirdi. Graham Bellin babası və atası karların problemlərinin həlli üçün mübarizə aparırdılar. Xüsusilə, atası karlara nitq öyrətmək yolları üzərində işləyirdi. Atasının və babasının həyata keçirməyə çalışdığı bu araşdırmalardan gənc yaşlarından təsirlənməyə başlayan Graham Bell də audiologiya sahəsinə maraq göstərməyə başlayıb. Graham Bell xüsusilə atasının hazırladığı cihazları tədqiq etməkdən həzz alırdı.

 

Şotlandiyadan Kanadaya köç

Kiçik yaşlarından ailəsindən təhsil almağa başlayan Alexander Graham Bell 14 yaşında Edinburq Kral Liseyini bitirmiş, daha sonra iki illik bakalavr təhsilini tamamlamaq üçün Edinburq Universitetinə daxil olmuşdur. Təhsilini Londonda davam etdirmək qərarına gələn Bell 1864-cü ildə daxil olduğu akademiyada internat müəllimi vəzifəsini tutur. Dörd il akademiyada qalan Graham Bell, ailəsi kimi eşitmə qüsurlu insanların problemlərinə həll yolu tapmaq üçün fərqli araşdırmalara davam etdi. Ancaq iki qardaşı vərəmdən öldükdən sonra, Graham Bellin atası yeganə oğlunun sağlamlığı üçün Kanadaya köçmək qərarına gəldi.

 

Vokal fiziologiyası professoru adına layiq görülmüşdür

Qısa müddətdə atasını itirən Graham Bell Amerikaya gedərək atasının işini təbliğ etməyə başlayıb. Əvvəlcə Ontarioya, sonra isə Bostona gedən Graham Bell eşitmə qüsurlu insanlara nitq təlimi verməyə başlayıb. Bu təlimlər zamanı o, xüsusilə atasının hazırladığı sistemdən istifadə edirdi. Metodun karların nitqinə böyük töhfə verdiyi məlum olduqdan sonra Graham Bell Bostonda böyük maraq görməyə başladı. Bu inkişafların ardından Boston Universitetindən dəvət alan Graham Bellə 1873-cü ildə vokal fiziologiyası professoru adı verildi.

 

 

Graham Bell Tomsan Watson ilə görüşür

Daha çox ixtiralarına və universitetin təmin etdiyi şərtlərdə araşdırmalarına diqqət yetirən Alexander Graham Bell 1873-cü ildə elektrik mühəndisi Tomas Watson ilə tanış oldu. Sonrakı illərdə Watson ona Graham Bellin eşitmə qüsurlu insanlar üçün həyata keçirməyi planlaşdırdığı işdə kömək etdi. Watson səsi elektrik vasitəsilə ötürə bilən bir cihaz hazırlamaq fikri ilə xüsusilə valeh oldu. Bu cihaz hər ikisinin öz təcrübələrini həyata keçirə biləcəyi bir ixtira olardı. Bu müddət ərzində danışmağa kömək etdikləri xəstələrdən maliyyə qaynağı təmin edən Bell və Watson, fikirlərini həyata keçirmək üçün var gücləri ilə işləməyə başladılar.

 

Patent 174.465

Tarixlər 1875-ci ili göstərdikdə, inkişaf etdirdikləri teleqraf sistemi ilə sonrakı illərdə icad ediləcək telefonun ilk addımını atdılar. Patent aldıqları bu sistemdə eyni anda bir neçə mesajı qarşı tərəfə ötürə biliblər. Elə həmin il Graham Bell və Thomas Watson səsi tel vasitəsilə qarşı tərəfə ötürməyə müvəffəq oldular, lakin səs keyfiyyəti çox zəif idi və nə adlandırıldığı anlaşılmaz idi. Bu problem üzərində cəmləşən ikili işlərinin nəticəsini 1876-cı ildə aldı və Graham Bell adını tarixə yazdıracaq ixtira yolunda mühüm addım atdı. 14 fevral 1876-cı ildə Bellin telefon patenti üçün müraciəti 7 mart 1876-cı ildə qəbul edildi və Bell 174.465 nömrəli patentini aldı.

 

İlk telefon zəngi təsadüfən edilib

İlk telefon zəngi qəza nəticəsində edilib. 1876-cı il martın 10-da emalatxanasında işini davam etdirən Qrem Bellin şalvarına cihazın akkumulyatorundan turşu tökülür. Bunun üzərinə Graham Bell Uotsonu köməyə çağırmağı söylədi; “Cənab Uotson. Bura gəl. Səni görmək istəyirəm” sözləri telefonda deyilən ilk cümlə kimi qeydə alınıb.

 

Patent iddiaları arxasını buraxmadı

Qrem Bellin telefon ixtira etməsi Amerikanın 100 illik yubileyinə təsadüf etdi. Bu, Yüz İllik Sərgidə Bellə bir çox mükafatlar gətirdi. Lakin telefon satışa çıxarıldığı zaman gözlənilən diqqəti görməyib. İnsanların bu cihazı nə üçün istifadə edəcəklərini dəqiq bilməmələri telefona daha çox uşaq oyunu kimi baxmasına səbəb olub. Bütün bunlardan əlavə, Qrem Bell onun adından açılan onlarla patent iddiası ilə üzləşməli oldu. Aparılan məhkəmə çəkişmələri və araşdırmalar nəticəsində telefonu Qrem Bellin ixtira etdiyi qərara alınıb.

Qrem Bell işinə görə maddi və mənəvi dəstək aldığı Hubbart ailəsindən Mabellə bir il sonra evləndi. Arvadı da anası kimi kar idi. Evləndikdən sonra Vaşinqtonda məskunlaşan Bell eşitmə maneəlilər üçün işini fasiləsiz davam etdirib. Əməyi nəticəsində işıq şüası üzərində nitqin ötürülməsini təmin edən fotofon qurğusunu ixtira etməyə müvəffəq olan Graham Bell Fransa tərəfindən Volta mükafatına layiq görülüb və 50 min frankla mükafatlandırılıb. İxtirası ilə yeni bir çığır açan və yeni ixtiralara lazımi maliyyə dəstəyi verən Qrem Bell bu mükafatı qurucusu olduğu Volta Laboratoriyasına bağışlamış və orada qrammofonu inkişaf etdirməyə nail olmuşdur. Graham Bell artıq qrammofon sayəsində həm səsi ötürə, həm də yaza bilirdi. Bütün ömrünü eşitmə qüsurlu insanların həyatını asanlaşdırmaq üçün sərf edən Qrem Bell qrammofondan əldə etdiyi gəliri özünün də qurduğu Əlillər üçün Nitq Təhsilinin İnkişafı Dərnəyinə sərf etməyə üstünlük verib.

Qrem Bell ömrünün sonuna qədər araşdırmalarını və ixtiralarını davam etdirdi. Telefondan qrammofona, fotofondan teleqrafa qədər bir çox fərqli ixtiralara imza atan və işləyən Graham Bellin dostları ilə paylaşdığı 12 patentlə yanaşı, öz adı ilə də 18 patenti var.