İnsan beyni optimal çətinlik zonasında olduğu təqdirdə problemi sevir. Əgər siz tennisi sevirsinizsə və dörd yaşlı uşaqla ciddi oyun oynamağa çalışsanız, tez darıxacaqsınız. Çünki asanlıqla oyunu qazancaqsınız. Əksinə, Roger Federer və ya Serena Williams kimi peşəkar tennisçi ilə oynasanız, oyun çox çətin olduğu üçün motivasiyanızı tez itirəcəksiniz.

İndi sizə bərabər olan biri ilə tennis oynadığınızı düşünün. Oyun irəlilədikcə bir neçə xal qazanırsınız və bir neçə xal itirirsiniz.  Oyun zamanı diqqətiniz daralır, diqqətinizin yayınması yox olur və özünüzü tapşırığa tam diqqət etmiş kimi görürsünüz. Bu, sadəcə idarə oluna bilən çətinliyin bir problemidir və bu, Goldilocks qaydasının əsas nümunəsidir.

Goldilocks qaydası və ya prinsipi "Üç Ayı" uşaq hekayəsinə bənzətmə ilə adlandırılmışdır ki, Qoldiloks adlı gənc qız üç müxtəlif qab sıyığın dadına baxır və nə çox isti, nə də çox soyuq, lakin uyğun temperatura malik olan sıyığa üstünlük verir. Bundan nəticə olaraq "yalnız düzgün miqdar" anlayışı asanlıqla başa düşülür və inkişaf psixologiyası, biologiya, astronomiya, iqtisadiyyat və mühəndislik də daxil olmaqla geniş sahələrə tətbiq edilir.

Bəs, Goldilocks Qaydası nə deməkdir? Müəllif, sahibkar və fotoqraf James Clear deyir: “Alimlər onilliklərdir ki, motivasiyanı öyrənirlər. Öyrənməli çox şey olsa da, ən ardıcıl tapıntılardan biri budur ki, motivasiyalı qalmağın bəlkə də ən yaxşı yolu “yalnız idarə oluna bilən çətinlik” tapşırıqları üzərində işləməkdir.

Beləliklə, nə soyuq, nə də isti, lakin mükəmməl aralarında olacaq sıyıq tapmaq lazımdır. Sosial psixoloq Gilbert Brim, "İnsan xoşbəxtliyinin mühüm mənbələrindən biri uyğun çətinlik səviyyəsindəki tapşırıqlar üzərində işləməkdir" dedi.

Goldilocks Qaydası bildirir ki, insanlar hazırkı qabiliyyətlərinin kənarında olan tapşırıqlar üzərində işləyərkən ən yüksək motivasiyanı yaşayırlar- nə çox çətin nə də çox asan olmayan tapşırıqlar.

Məqsədlərinizə çatmaq üçün necə motivasiya olunacağını öyrənmək istəyirsinizsə, bunu anlamaq üçün çox vacib olan motivasiya tapmacasının ikinci hissəsi var. Bu, zəhmət və xoşbəxtliyin mükəmməl qarışığına nail olmaq ilə bağlıdır.

Optimal çətinlik səviyyəsinə malik problemlər üzərində işləmək təkcə həvəsləndirici deyil, həm də xoşbəxtliyin əsas mənbəyi olduğu aşkar edilmişdir. Psixoloq Gilbert Brimin dediyi kimi, “İnsan xoşbəxtliyinin mühüm mənbələrindən biri nə çox çətin, nə də çox asan deyil, uyğun bir çətinlik səviyyəsində tapşırıqlar üzərində işləməkdir”.

Xoşbəxtliyin və yüksək işləmə qabiliyyətinin bu qarışığı bəzən axın adlanır ki, bu da idmançıların və ifaçıların səhnədə olduqları zaman yaşadıqları hissdir. Axın diqqətinizi tapşırığa o qədər cəmlədiyiniz zaman yaşadığınız psixi vəziyyətdir ki, gözünüzdən dünyanın qalan hissəsi yox olur və bütün diqqətiniz bir tapşırıq üzərində cəmlənir.

Bununla belə, bu zirvə vəziyyətinə çatmaq üçün yalnız düzgün çətinlik dərəcəsində problemlər üzərində işləməli, həm də dərhal irəliləyişinizi ölçməlisiniz. Psixoloq Jonathan Haidtin izah etdiyi kimi, axın vəziyyətinə çatmağın açarlarından biri "hər addımda necə davrandığınız barədə dərhal rəy almağınızdır".

Bu anda irəliləyiş əldə etdiyinizi görmək inanılmaz dərəcədə motivasiya edir. Həyatın müxtəlif sahələrində bunu ölçmə fərqli görünür, lakin motivasiya və xoşbəxtliyin qarışığına nail olmaq üçün eyni dərəcədə vacibdir. Tennisdə siz xal qazanıb-udmamağınıza görə dərhal rəy alırsınız. Necə ölçülməsindən asılı olmayaraq, motivasiyanı qorumaq istəyiriksə, insan beyninin tərəqqimizi vizuallaşdırmaq üçün bir yola ehtiyacı var. Qələbələrimizi görməyi bacarmalıyıq.

Uzunmüddətli motivasiyanın sirrini açmaq istəyiriksə, sadəcə olaraq deyə bilərik:
•    Goldilocks Qaydasına sadiq qalın və sadəcə idarə oluna bilən çətin tapşırıqlar üzərində işləyin.
•    Tərəqqinizi ölçün və mümkün olduqda dərhal rəy alın.

Həyatınızı yaxşılaşdırmaq istəmək asandır. Bunun üçün motivasiyalı qalmaq istəyirsinizsə, sadəcə idarə oluna bilən bir problemlə başlayın, irəliləyişinizi ölçün və prosesi təkrarlayın.

İdrak elmində və inkişaf psixologiyasında Goldilocks qaydası və ya prinsipi körpənin dünyanı indiki təmsil etməsinə görə nə çox sadə, nə də çox mürəkkəb olmayan hadisələrə qatılmaya üstünlük verir. Bu təsir, ideallaşdırılmış öyrənmə modeli ilə ölçüldüyü kimi, cari hadisə orta ehtimal olduqda vizual ardıcıllıqdan uzaqlaşmaq ehtimalı az olan körpələrdə müşahidə edilmişdir.

İqtisadiyyatda Goldilocks iqtisadiyyatı mülayim iqtisadi artımı və aşağı inflyasiyanı davam etdirir ki, bu da bazara uyğun pul siyasəti aparmağa imkan verir. Goldilocks qiymətləri birbaşa Goldilocks prinsipi ilə əlaqəli olmasa da, bazarın müxtəlif hissələrini küncləmək üçün məhsulun üç versiyasını təklif etmək məhsulun fərqləndirilməsindən istifadə edən marketinq strategiyasıdır: yüksək səviyyəli versiya, orta versiya və aşağı səviyyəli versiya.

Ünsiyyətdə Goldilocks prinsipi “çox” tərəfdə artıqlığı və həddən artıq əhatəni minimuma endirməklə, “çox az” tərəfdə natamam və ya qeyri-dəqiq ünsiyyətdən qaçaraq effektivliyi maksimuma çatdırmaq üçün sistemdə lazım olan kommunikasiyanın miqdarını, növünü və təfərrüatını təsvir edir.