-
İstifadəçi adı:
kaizen -
Ad Soyad:
Kaizen.az -
Məqalə sayı:
161
Dərc olunma tarixi
14.05.2025 TexnologiyaBaxış sayı
93
Oxunma müddəti
5 dəq
Texnologiya sürətlə inkişaf edir və artıq klassik kompüterlərin sərhədləri hiss edilməyə başlayıb. Bu məqamda yeni bir texnoloji sıçrayış – kvant kompüterləri gündəmə gəlir. Kvant kompüterləri, ənənəvi kompüterlərdən fərqli olaraq, məlumatları emal etmək və saxlamaq üçün kvant fizikasının qanunlarından istifadə edir. Bu texnologiya yalnız hesablama gücü ilə deyil, həm də həyatın bir çox sahəsinə təsir potensialı ilə əsl texnoloji inqilab vəd edir.
Ənənəvi kompüterlər məlumatı bit vahidində saxlayır – bu, yalnız 0 və 1 ola bilər. Kvant kompüterlər isə kubitlər (quantum bits) adlanan vahidlərdən istifadə edir. Kubitlər eyni anda həm 0, həm də 1 vəziyyətində ola bilir – buna superpozisiya deyilir. Bundan əlavə, kubitlər bir-biri ilə kvant dolaşıqlığı (entanglement) vasitəsilə əlaqə qura bilər. Bu xüsusiyyətlər kvant kompüterləri inanılmaz dərəcədə güclü və çevik edir.
Klassik kompüterlər paralel hesablama qabiliyyətinə məhduddur və mürəkkəb problemlərin həlli üçün çox vaxt tələb edir. Kvant kompüterləri isə müəyyən riyazi və statistik tapşırıqları eksponent şəkildə sürətli həll edə bilir. Məsələn, 2048 bitlik RSA şifrələməsinin qırılması klassik kompüterlərlə minlərlə il çəkə bilər, kvant kompüterlərlə isə bu, bir neçə saat və ya dəqiqə ərzində mümkün ola bilər.
Kibertəhlükəsizlik və Kriptoqrafiya
Kvant kompüterlər mövcud şifrələmə sistemlərini sındıra biləcək gücdədir. Bu, yeni nəsil kvant təhlükəsiz şifrələmə üsullarının yaradılmasına səbəb olur.
Tibbi Tədqiqatlar
Molekulyar səviyyədə simulyasiya aparmaq qabiliyyəti kvant kompüterləri dərman kəşfiyyatında inqilabi alətə çevirə bilər.
Süni İntellekt və Maşın Öyrənməsi
Böyük verilənlərin sürətli emalı və optimallaşdırma kvant texnologiyalarının süni intellektin inkişafını sürətləndirə biləcəyini göstərir.
İqlim Modelləşdirməsi və Enerji
Atmosfer və iqlim modellərinin daha dəqiq simulyasiyası ilə daha effektiv enerji sistemləri və ekoloji tədqiqatlar aparmaq mümkün olacaq.
Kvant kompüterlərin geniş istifadəsi üçün hələ bir sıra texniki və nəzəri problemlər həll olunmalıdır:
Stabillik və səhv düzəltmə: Kubitlər çox həssasdır və asanlıqla səhv siqnallar göndərə bilər.
İstehsal və texniki infrastruktur: Kvant kompüterlər son dərəcə spesifik şərtlər – məsələn, yaxın mütləq sıfır temperatur – tələb edir.
İnsan resursu: Bu texnologiyanı başa düşən və işlədə bilən mütəxəssislərin sayı hələ azdır.
Azərbaycan da digər ölkələr kimi innovasiya sahəsində addımlar atır. Hərçənd ki, kvant texnologiyaları hələ ölkəmizdə tətbiq səviyyəsində deyil, amma elm və təhsil sistemində bu sahəyə marağın artırılması gələcəkdə öz bəhrəsini verə bilər. Xüsusilə texnologiya parkları, universitetlərdə startap təşəbbüsləri və rəqəmsal strategiyalar bu prosesi dəstəkləyə bilər.
Kvant kompüterlər yalnız texniki cihaz deyil – onlar bilik, təhlükəsizlik, səhiyyə və iqtisadiyyat kimi əsas sahələrdə dərin dəyişikliklərə səbəb olacaq bir texnoloji inqilabın başlanğıcıdır. Bu texnologiyanın genişlənməsi ilə, gələcəkdə texnoloji sərhədlər daha da genişlənəcək və insanlıq tarixində yeni bir dövr başlanacaq. Bu səbəbdən, bu gün kvant kompüterlərini anlamaq, sabahın dünyasına hazır olmaq deməkdir.
İstifadəçi adı:
kaizenAd Soyad:
Kaizen.azMəqalə sayı:
161
04.05.2023
Texnologiya
28.10.2021
Texnologiya
19.11.2021
Texnologiya
Bildiyiniz kimi, bu yaxınlarda Facebook-un qurucusu və baş direktoru Mark Zukerberq ,Facebook adının şirkətin gələcəyini adekvat şəkildə təsvir etmədiyini və ad dəyişikliyini təsdiqlədi və “Metaverse”haqqında bəzi məlumatlar verdi.İnsanlarda “Metaverse” nədir? ,Hansı xüsusiyyətlələrə malikdir? və s kimi suallar yarandı.Gəlin bu suallara cavab tapmağa çalışaq.
