"Karoshi" (過 労 死, Karōshi) sözün əsl mənasında "həddindən artıq iş ölümü" kimi tərcümə edilib, peşə ani ölümünə aid bir Yapon terminidir.

 

Yapon iş dünyasındakı problemlərdən biri olan və Yaponların milli qatil adlandırdığı dünya dillərində də tanınan "karoshi" çox iş səbəbiylə ölümdür. İlk dəfə 1990 -cı illərdə beynəlxalq nəşrlərdə qeyd olunsa da, Yaponiyada "karoshi" davası 1970 -ci illərdən bəri işə götürənlərin və dövlət məmurlarının gündəmindədir.

 

Belə ki, ilk "karoshi" hadisəsi 1969-cu ildə, ölkənin ən böyük mətbəə şirkətlərindən birində çalışan 29 yaşlı bir işçi, həddindən artıq iş səbəbiylə insultdan öldüyündə, həyat yoldaşının iddiası ilə "karoshi" ölkənin gündəminə gətirildi.

 

ILO (International Labour Organization) tərəfindən 2013 -cü ildə nəşr olunan bir hesabatda "karoshi", “işçinin ağır iş yükü, həftədə 65 saat və ya daha çox işləməsi səbəbindən ölümü" olaraq təyin olunur. WHO( Ümumdünya Səhiyyə Təşkilatı)'nın statistikalarına əsasən 2016 -cı ildə dünyada 745,194 ölüm uzun iş saatları ilə əlaqədar olmuşdur. Karoshi hadisələrini və ölüm səbəblərini araşdıran başqa bir hesabat, 10.000 yapon işçisi arasında bir sorğuda iştirak edən insanların 20% -dən çoxunun ayda ən az 80 saat əlavə işlədiyini göstərdi.

 

Bəs "karoshi"nin qarşısını almaq üçün hansısa tədbirlər görülür mi?

 

Yaponiya, insanların iş yerlərində daha çox icazə almasına imkan verən qərarlar qəbul etməklə "karoshi" hadisələrinin qarşısını almağa çalışır. Belə ki, 1 ayda 105 saat artıq çalışan yapon işçi Matsuri Takahashi, 2015-ci ildə "Yeni İl" bayramı günü şirkətin damından atlayaraq intihar etdi. Hətta Takahashi şəxsi Twitter hesabında "Bədənim səhər saat 4 -də titrəyir" dedi. "Mən öləcəyəm. Mən çox yorğunam." 

 

Matsuri Takahashinin intiharından qısa müddət sonra hökumət "Premium Cümə" planını açıqladı. Dərhal qüvvəyə minən qərara əsasən hər ayın son cümə günü işçilər saat 15: 00 -da işdən çıxa biləcəklər. Lakin bu fikir o qədər də uğurlu alınmadı. Belə ki, şirkətin ay sonu hədəflərinə çatmaq üçün işçilər bu qısa iş günündə çox işi qısa vaxt ərzində çatdırmağa çalışdılar. Bu da onları daha çox yordu. Bəzi şirkətlər isə işə erkən başlayanlar üçün səhər yeməyi təklif edib, onları motivasiya edərək "karoshi" hadisələrini minimuma endirməyə çalışdılar.