Stiven Kinqin eyniadlı romanı əsasında çəkilən The Green Mile (Yaşıl yol) ardıcıl olaraq kino tarixinin ən yüksək reytinqli filmlərindən biri olmuşdur. Bu film həm tənqidçiləri, həm də tamaşaçıları ona aşiq etdi və Maykl Klark Dunkan obrazı milyonlarla tamaşaçının qəlbində qaldı.

Amma filmdə hər şey çox sadə olsaydı, film tarixə düşməzdi. Onun özündə də hansısa gizli mənalar olduğunu görəcəyik.

Film nədən bəhs edir?

Yaşıl yol (1999) Tom Henksin baş rolda oynadığı Stiven Kinqin romanının uyğunlaşdırılmasıdır. Film edam cəzasına məhkum edilmiş cinayətkarları saxlayan E blokunun hekayəsindən bəhs edir. “Yaşıl yol” elektrik stula aparan dəhlizdir, yəni məhkum edilmiş adamın son gördüyü şeydir.

Bir gün iki kiçik qızın vəhşicəsinə zorlanmasında və öldürülməsində günahkar bilinən Con Koffi bu bloka daxil olur. Yavaş-yavaş öyrənirik ki, onun şəfa hədiyyəsi var və o, Paul Edgecombe (Tom Henks) kömək edir, nəzarətçinin arvadını xilas edir, həmçinin kiçik siçanı, cənab Jingles-i dirildir. Tom Henksin qəhrəmanı Con Koffinin günahına şübhə etməyə başlayır (və doğru çıxır) və hətta Con Koffinin qaçmasını təklif edir. Lakin o, bundan imtina edir və edama gedir.

Məsihlə bənzətmə:

Maykl Klark Dunkan obrazının Məsihlə bənzətməsi dərhal diqqəti cəlb edir. Hətta Con Koffinin (J.C.) baş hərfləri Məsihin (Jesus Christ) adı ilə üst-üstə düşür. Onları könüllü ağrılı ölüm birləşdirir, lakin onun səbəbləri fərqli idi. Xristianlığa görə, İsa fədakarlıq hərəkəti ilə bəşəriyyətin bütün günahlarını öz üzərinə götürdü, Con Koffi isə hədiyyəsi vasitəsilə gördüyü ağrıya və amansız həqiqətə artıq dözə bilmir. Amma bunu hədiyyə adlandırmaq olarmı?

Hədiyyə yoxsa lənət?

Koffinin super güclərini birmənalı şəkildə hədiyyə adlandırmaq olmaz. O, sağalda bilər, amma eyni zamanda xəstəliyi də ötürə bilər - ona görə də həbsxana nəzarətçilərindən birini dəli edib. Yəni o, təkcə saleh əməllər etmir, həm də pislik edənləri cəzalandırır. Özü də hədiyyəsini daha çox lənət kimi qəbul edir və ölməkdən çəkinmir, çünki, artıq onunla yaşamağa gücü çatmır. Axı sağaltdığı bütün xəstəlikləri özündən keçir.

Ölümündən əvvəl o, gücünün bir hissəsini Paul Edgecomba verir və o, 108 yaşına qədər yaşadıqdan sonra bunu Allahın ona endirdiyi cəza adlandıracaq. Uzunömürlülük onun törətdiyi günahı xatırlamağa – günahsız adama ölüm hökmü çıxarmağa sərf etdiyi vaxtı xatırladırdı.

Ölüm hökmü

Filmdə ölüm hökmünün icazəli olması ilə bağlı çətin məsələ də qaldırılır. Bir insanın başqasının həyatına qəsd etmək hüququ varmı? Albert Kamyu “Gilyotin haqqında düşüncələr” əsərində birbaşa deyir ki, ölüm hökmü qadağan edilməlidir. Uzun müddət digər cinayətkarları qorxutmaq üçün edam hökmü ictimaiyyət qarşısında həyata keçirilsə də, 20-ci əsrdə ölüm hökmü kiçik həbsxana otaqlarında icra olunmağa başladı. Kamyu vurğulayır ki, bu yolla ölüm cəzası bütün mənasını itirdi.

Con Koffinin özü üçün ölüm hökmü qurtuluşdur. O, bu dünyanın ağrılarını, xəstəliklərini çox canlı görür, ətrafındakı hər kəsin əzabını hiss edir və onun üçün yeganə qurtuluş bu dünyanı tərk etmək olacaq. Con Koffinin həyatı və ölümü insan həyatı üçün bir metaforadır. Biz özümüzü ağrı və əzab dünyasında tapırıq, həyat yolumuz ölümə və çoxdan gözlənilən cənnətə aparacaq “yaşıl yol”dur.

Ümumi olaraq:

"Yaşıl yol" filmi bizə unikal hədiyyəsi olan bir insanın özünü tapdığı dünyamızı göstərir. Amma onun gücü belə hamını sağaltmağa çatmır. Onu əhatə edən çoxlu bəlalara dəhşətlə baxır və hər kəsə kömək etməyə çalışır. Ancaq hər şeyi özündən keçirərək yorulur. Və ədalətsiz olaraq ona verilən ölüm hökmünü azadlıq kimi qəbul edir. Əsas odur ki, edamın icrası zamanı onun başına torba asmayıblar. Qaranlıqdan qorxur və həqiqətən cənnətə getmək istəyir. Və yeni dünyaya, yəni cənnətə gedir.

“Yaşıl yol” bütün həyat üçün metafora kimi başa düşülə bilər, burada onun son mərhələsi, yaşıl dəhliz insan ruhunun günahkar və pis dünyadan qurtuluşu olan ölüm yoludur.