-
İstifadəçi adı:
kaizen -
Ad Soyad:
Kaizen.az -
Məqalə sayı:
176
Dərc olunma tarixi
21.07.2025 Fərdi İnkişafBaxış sayı
44
Oxunma müddəti
5 dəq
Musiqinin zehni sakitləşdirmək, beyin sağlamlığını təşviq etmək və insanları bir-birinə yaxınlaşdırmaq gücü var. Oxumaq, musiqi dinləmək və ya musiqi yaratmaq hamısı sağlamlığa müsbət təsir göstərir.
Əgər ruhunuzda bir mahnı varsa, onu ucadan oxuyun – istər səhər işə gedərkən avtomobildə, istərsə də dostlarla karaoke zamanı. Beyoncé olmasanız belə, bu tamamilə normaldır.
Musiqi yaratmaq – istedadlı olmasaq belə – bizim üçün faydalı ola bilər.
Musiqi güclü və şəfa verici ola bilər.
“O, bizi emosional olaraq hərəkətə gətirə bilər, fiziki olaraq tərpədə bilər, bizi digər insanlarla birləşdirə bilər,” deyə Stanford Tibb Məktəbində psixiatriya və davranış elmləri professoru və musiqi əsaslı müalicələri tədqiq edən Daniel Bowling bildirir. Bu, psixi sağlamlığın vacib elementləridir.
Tədqiqatlar göstərir ki, sevdiyimiz musiqini dinləmək daha yaxşı psixoloji rifah, stresin azalması, mənfi emosiyalarla mübarizə və müsbət hisslərin artması ilə əlaqələndirilir. Eyni zamanda, depressiya və narahatlıq hisslərini azaltmaq üçün effektiv üsul ola bilər.
Musiqinin ləzzətli təbiətini nəzərə alsaq, onun dopamin ifraz etməsi və beynin mükafat sistemini aktivləşdirməsi təəccüblü deyil.
Musiqini öz səsimizlə və ya başqa bir alətlə yaratmaq isə bu təcrübəyə əlavə bir ölçü qatır. Sadəcə passiv dinləyici olmaqdan fərqli olaraq, “sən nə baş verdiyinə sahiblik edirsən, nəzarət səndə olur,” deyə Bowling izah edir.
2022-ci ildə 305 nəfər yaşlı insanda aparılmış bir tədqiqat göstərdi ki, karaoke oxumaq həyatın mənasını hiss etmə və “axın halı” yaşamaq hissini artırır. İsveçdə 8,000 əkiz üzərində aparılan başqa bir tədqiqat musiqi ilə məşğul olmağa sərf olunan vaxtın emosional fərqindəliklə əlaqəli olduğunu ortaya qoydu.
Bowling deyir ki, “nə qədər çox məşğul olsan, bir o qədər inkişaf edirsən və beynin daha çox hissəsini işə salırsan – nəticədə bu proses daha zəngin olur.”
Musiqi yaratmaq yaşlandıqca beyin sağlamlığını qoruya və beyindəki koqnitiv ehtiyatı – yəni beynin dəyişikliklərə qarşı davamlılığını – artıra bilər. McGill Universitetinin nevrologiya üzrə professoru Daniel Levitin deyir ki, “bu, neyroplastiklik (beynin dəyişmə qabiliyyəti) və yeni sinir əlaqələrinin qurulmasına kömək edir – sən musiqidə yaxşı olmasan belə.”
132 nəfər yaşlı insanla aparılmış bir araşdırma göstərdi ki, 6 ay fortepiano ilə məşğul olmaq və ya aktiv musiqi dinləmək (musiqi haqqında dərslər və strukturlaşdırılmış dinləmə) beynin boz maddəsində artım və səs yaddaşında (eşidilənlərin qısa müddətli yaddaşı) inkişaf yaradır. 2025-ci ildə 153 nəfər yaşlı insan üzərində aparılan başqa bir tədqiqat isə bir il fortepiano məşqinin koqnitiv elastikliyin artması ilə nəticələndiyini göstərdi.
Levitin deyir: “Musiqi öyrənmək o deməkdir ki, sən həm fiziki, həm də zehni olaraq bəşər tarixindəki ən böyük ağıl sahiblərinin yaratdıqları ilə məşğul ola bilirsən. Sən Chopin-in barmaqlarını qoyduğu yerdə öz barmaqlarını yerləşdirə bilirsən.”
Musiqi yaratmaq bizi bir-birimizlə sinxronlaşdırır
Qrup şəklində musiqi yaratmaq – xor, jam sessiyası və ya karaoke – onun faydalarını daha da artırır.
İnsanların davranışları ritmlə və bir-biri ilə sinxronlaşır. Tədqiqatlar göstərir ki, sadəcə başqa birisi ilə eyni ritmdə barmaqla döymək belə, bizdə o insana qarşı daha yaxınlıq hissi yaradır.
Musiqi həm də beyinlərimizi sinxronlaşdırır – və bu, xüsusilə musiqi yaratdığımız zaman daha güclü olur. Görüntüləmə araşdırmaları göstərib ki, eyni musiqi ilə məşğul olan insanların beyinlərindəki neyron aktivlik bir-birinə daha çox bənzəyir.
Qrup şəklində oxumaq kortizol (stres hormonu) səviyyəsini azalda və oksitosin (sosial bağlılıqla əlaqəli hormon) səviyyəsini artıra bilər. Bowling deyir ki, oksitosin buraxılması mükafat sistemini daha da gücləndirə bilər, xüsusilə də əgər sosial təcrübə çox pozitivdirsə.
2015-ci ildə aparılan bir araşdırma göstərdi ki, qrup şəklində oxumaq sosial yaxınlaşmanı və dostlaşma prosesini sürətləndirə bilər.
Levitin əlavə edir: “Qrupda oxumaq eqonu sındırmaq və ətrafdakı insanlarla daha bağlı hiss etmək üçün mümkün olan ən yaxşı yoldur.”
Bowling deyir ki, insanlıq tarixinin böyük bir hissəsində qeydə alınmış musiqi olmayıb. “Biz musiqi yaratmalı və başqaları ilə birlikdə etməli olmuşuq. Musiqi bizim təkamülümüzdə və inkişafımızda sosial bir kontekstdə yerləşir.”
Levitin tövsiyə edir: “Bir alətlə ifa etməyə və oxumağa başlamaq üçün heç vaxt gec deyil.”
Başlamaq üçün sadə yollar var. Təkcə musiqi dinləmək belə faydalıdır və musiqiyə daxil olmağın ən asan yoludur. Daha sonra, sevdiyin mahnılara barmaqla ritm tuta, istəsən oxuya və ya alətlə müşayiət edə bilərsən.
Levitin deyir: “İnsanlıq həmişə birgə oxuyub. Oxumaq, insanların təbii olaraq etdiyi bir şey idi və heç kim başqasına ‘sən yaxşı deyilsən’ deməzdi.”
Amma Bowling xəbərdarlıq edir: “Əgər doğrudan da istəyin yoxdursa, xor kollektivinə qoşulmağa çalışma. Əgər başqalarının yanında oxumaqda narahatlıq hiss edirsənsə, hamamda və ya maşında təkbaşına başlaya bilərsən.”
Məqsəd mükəmməl ifa deyil, iştirakdır. Bu yanaşma özünə qarşı utancaqlığı azaltmağa kömək edə bilər.
Bowling deyir ki, özünəinam və ustalıq hissi zamanla yaranır – amma musiqinin əsas faydaları – mükafat hissi, sosial bağlılıq və emosional təsirlər – artıq başlanğıcdan əldə edilə bilər.
Levitin, vokal bacarığını artırmaq üçün Joni Mitchell-dən dərs alıb. Ondan öyrəndiyi ən vacib dərs?
“Oxuyarkən müğənni kimi səslənməyə çalışmaqdan vaz keç və mahnının hekayəsini sadəcə axıb getməyə qoy,” – deyə bildirib.
İstifadəçi adı:
kaizenAd Soyad:
Kaizen.azMəqalə sayı:
176
07.03.2021
Fərdi İnkişaf
Günümüzün qlobal problemlərindən biri: - CV göndərirəm lakin heç bir vakansiyadan geri dönüş almıram. Niyə? Bunun əsas səbəblərindən biri CV-nin düzgün hazırlanmaması və əsas məqamlara diqqət yetirilməməsidir. Bu məqalədə sizlər üçün CV-də hansı məsələlərə diqqət yetirməli olduğunuzu addım-addım qeyd etmişik.
07.03.2021
Fərdi İnkişaf
