Texnologiyanın gündəlik həyatın bir hissəsi olması iş tərzinə və şəraitinə də böyük təsir göstərir. İnkişaf edən texnologiyanın məhsullarından biri olan süni intellekt artıq son dərəcə geniş təsir dairəsinə malik olmağa başlayıb. Sadə dillə desək, süni intellekt (AI) robotların məlumat və analitika əsasında öyrənmək və qərar qəbul etmək qabiliyyətidir. Strateji olaraq istifadə edildikdə, süni intellekt işimizi idarə etmə tərzimizdə böyük fərq yaratmaq potensialına malikdir. 

Pandemiya şəraiti ilə əlaqədar insanlar arasında qarşılıqlı əlaqələrin azalması nəticəsində iş dünyasında yeni texnologiyaların əhəmiyyəti artıb və onlardan istifadə xeyli genişlənib. Həyatın, demək olar ki, hər sahəsinə təsirinin olduğu kimi iş dünyasından da yan keçməyən süni intellekt yeniliklərini yaxından izləmək artıq çox önəmli hala gəlib. Sahibkarlıq və innovasiya məhsulu olan bu texnologiyadan müştəri xidmətlərindən tutmuş kadrların işə götürülməsinə qədər geniş sahədə istifadə oluna bilər. AI dələduzluğun aşkar edilməsindən müştərinin hansı xidmətə ehtiyacının olacağını təxmin edərək müştəri xidmətinin inkişafına kimi iş dünyasındakı hər bir sahədə istifadə olunur. Emaledici sənayedə isə işçi qüvvəsinin və istehsalat prosesinin, habelə xətaların baş vermədən öncə təxmin edilməsində istifadə olunur. 

Süni intellektlə bağlı məşhur təsvirlərdən və filmlərdə göstərilənlərdən fərqli olaraq, bu, robotların bizim “qəddar hökmdar”larımıza çevriləcəyi anlamına gəlməz (ən azından indilik). Elmi fantastikadakı fərziyyələri bir kənara qoyub məsələnin əslinə diqqət yetirdiyimizdə, süni intellektin dünyaya real və müsbət töhfələr verdiyi aydın olur – xüsusən də, iş dünyasına 

Tanınmış şirkətlər tərəfindən istifadə olunan bəzi AI nümunələrinə nəzər yetirək:  

Süni intellektin iş həyatına təsirinin artması ilə iş mühitində və fəaliyyətlərdə bir çox dəyişikliklər görülməktədir. “II Robotlar Çağı”, “Süni intellekt dövrü”, “Bəşəriyyət 3.0” və buna bənzər adlarla adlandırılan bu yeni dövrlə birlikdə bizim vərdişlərimiz, iş tərzimiz, indiyə qədər formalaşmış anlayış və təriflər dəyişəcək. İnkişafları izləmək və onların tətbiqlərindən faydalanmaq rəqiblərinizdən bir addım öndə olmağa kömək edəcək. Kompüter alimi Alan Kayın sözləri ilə desək, “Gələcəyi təxmin etməyin ən yaxşı yolu onu icad etməkdir”. 

Süni intellekt sayəsində işçi qüvvəsini azaldaraq məhsuldarlığı artırmaq mümkündür. AI-nin iş həyatına təsirlərindən biri də səhv ehtimalını azaltmasıdır. Gözdən qaça biləcək ən kiçik səhvləri belə aşkar edə bilən xidmətlərin qısa və uzun müddətdə bir çox faydaları var. Süni intellektin xüsusiyyətlərindən və təkliflərindən istifadə etməklə iş həyatını daha dinamik, praktik və səmərəli etmək mümkündür. 

Bəs bu dəyişiklik iş dünyası üçün nə dərəcədə əhəmiyyətlidir? 

İş dünyasındakı inkişaflardan sevinən insanlar olsa da, bundan narahat olanlar da az deyil. Məsələn, insan resursları departamentində işləyənlər tərəfindən süni intellekt anlayışı o qədər də xoş qarşılanmır. Çünki bu sistemlərin gələcəkdə işə qəbul proseslərini idarə edə biləcəyi müzakirə olunur. Bu da daha optimal və şəffaf işə qəbul prosesi anlamına gəlir. 

İşəgötürənlər isə texnoloji yeniliklərin iş proseslərinə töhfə verəcəyi üçün bu yenilikləri dəstəkləyirlər. Bu gün bir çox müəssisə və şirkət robot proqram təminatı ilə rəqabət qabiliyyətini artırır.  

AI-nin gələcəyi 

Süni intellektin insan beyninin düşünmə, reaksiya vermə və qarşılıqlı əlaqə qurma kimi xüsusiyyətləri ilə müqayisə oluna biləcəyi hələ də müzakirə olunsa da, günümüzün proqram və texniki vasitələrinin insan zəkası anlayışına getdikcə yaxınlaşdığı qənaətinə gəlmək olar. Kompüter texnologiyaları sahəsindəki inkişaflar indiki sürətlə davam edərsə, yaxın zamanda insanların emal gücünə malik robotların istehsal ediləcəyini düşünənlər var. 

Məsələnin digər tərəfinə nəzər salsaq, bəzilərinə görə AI-nin bizim beynimizə bərabər və ya daha böyük inkişafı onlara daha sürətli işləmə imkanı verir və bu da bəşəriyyət üçün neqativ nəticələr doğura bilər. Bunlarla bağlı "Matriks” və “Terminator” kimi apokaliptik filmlər də çəkilmişdir.  

Digər problem isə əməyin avtomatlaşdırmasıdır ki, bunun da işsizliyin artmasına səbəb olacağı danılmazdır. Əməyin avtomatlaşdırılmasının bəşər tarixində dəyişiklik yaradacağı məlumdur, amma bu dəyişikliyin böyük son mu, yoxsa yeni bir çağın başlanğıcı mı olacağını zaman göstərəcək. Amma hər yenilik bir təhdid olduğu kimi eyni zamanda bir fürsətdir və hər zaman olduğu kimi proaktiv davranaraq bu fürsəti görə bilənlərin ayaqda qalmağa davam edəcəyi dəqiqdir. 

Nəticə  

Bizim üçün yemək hazırlayan sistemlər, alış-verişimizi edən, araşdırmalarımızı aparıb lazım olan dizaynları hazırlayaraq bizə sadəcə düşünüb qərar vermə imkanı verən sistemlər nə qədər xoş olsa da,  zaman keçdikcə insanın dəyəri dərk olunacaqdır. Sanki, bütün texnoloji inkişaflar insanı “şahlar taxtı”na oturtmağa meyillidir. Pedaqoq Əli Çankırılının dediyi kimi “Kompüter öz ustadının əmrinə tabe olan İQ-sü yüksək, EQ-sü aşağı bir quldur”.