Web 3.0 Texnologiyası: Müasir İnternetin Gələcəyi

İnternet illər ərzində əhəmiyyətli dərəcədə inkişaf etmişdir. Statik vebsaytların ilk günlərindən (Web 1.0) sosial media və online platformaların istifadəsinə (Web 2.0) qədər olan dövr Web 1.0 və Web 2.0 dövrlərini əhatə edir.Indi isə biz Web 3.0 kimi tanınan yeni mərhələyə qədəm qoyuruq. Bu yeni dövr internet daha ağıllı, daha innovativ daha təhlükəsiz və daha çox istifadəçi mərkəzlidir.

Web 3.0 nədir?

Web 3.0 mərkəzləşdirilməmiş veb olaraqda adlandırılır və internetin istifadə etməyin yeni üsuludur. O, istifadəçilərin məlumatlarına və onlayn fəaliyyətlərinə daha çox nəzarət etmək üçün Blokçeyn, Süni intellekt (AI) və Semantik veb kimi texnologiyalardan istifadə edir. Fərdiləşdirmə, qeyri-mərkəzləşdirmə və istifadəçi yönümlü yanaşma Web 3.0 üçün sütunlardır.

Web 3.0-ın əsas xüsusiyyətləri

·      Qeyri-mərkəzləşdirmə: Web 3.0-da məlumatlar mərkəzi serverlər əvəzinə bir çox kompüterdə saxlanılır. Bu, hər hansı bir qurumun məlumatı idarə etməsini və ya manipulyasiya etməsini çətinləşdirir, təhlükəsizliyi və etibarlılığı artırır.

·      Blockchain və Kriptovalyutalar: Bitcoin kimi kriptovalyutaların əsasını təşkil edən Blokçeyn texnologiyası təhlükəsiz və şəffaf əməliyyatları təmin edir. Bu texnologiya Web 3.0-ın mərkəzidir və mərkəzləşdirilməmiş tətbiqlər və maliyyə xidmətlərini təmin edir.

·      Semantik Veb: Semantik veb məlumatın kontekstini və mənasını anlayır, daha ağıllı axtarış nəticələrinə və daha dəqiq tövsiyələrə səbəb olur.

·      Süni İntellekt və Maşın Öyrənmə: Veb 3.0-da Süni intellekt tətbiqlərə daha çox fərdiləşdirilmiş xidmətlər təqdim edərək, istifadəçi qarşılıqlı əlaqələrini öyrənməyə və zamanla təkmilləşdirməyə kömək edir.

 

·      Qarşılıqlı işləmə qabiliyyəti: Veb 3.0 müxtəlif sistemlərin və platformaların birlikdə problemsiz işləməsini təmin edərək, verilənlərin və funksionallığın tətbiqlər arasında asanlıqla paylaşılmasına imkan verir.

·      Təkmilləşdirilmiş Məxfilik və Təhlükəsizlik: Veb 3.0 texnologiyaları istifadəçilərə şəxsi məlumatları üzərində daha çox nəzarət etmək imkanı verir, onlayn fəaliyyətləri daha təhlükəsiz və məxfi olaraq saxlayır.

Web 3.0 istifadə olunduğu tətbiq sahələri

·      NFT: Dəyişdirilə bilməyən tokenlar rəqəmsal aktivlərin sahibliyini yaratmaq və autentifikasiya etmək üçün istifadə edilən unikal kriptoqrafik növüdür. NFT-lər dəyərli əşyaların Web 3.0-da necə yaradıldığı və mübadiləsində mühüm rol oynayacaq.

·      Metaverse: Metaverse interneti və bizim reallıqla münasibətimizi əbədi olaraq dəyişdirməyə hazırdır. Bununla belə, bu yalnız real dünyaya bənzər mühit yaradan Web 3.0-ın təmin etdiyi reallıq sayəsində mümkündür.

·      Kriptovalyuta: Bitcoin kimi kriptovalyutalar blokçeyn əsaslı rəqəmsal valyutalardır və pul vahidlərinin yaradılması, əməliyyatların aparılması və mülkiyyət dəyişikliklərinin yoxlanılması ilə bağlı prosesləri təmin etmək üçün kriptoqrafiyadan istifadə edirlər. Beləliklə Kripto, dünyanın Web 3.0 sikkəsi olacaq.

·      Maliyyə: Mərkəzləşdirilməmiş maliyyə platformaları insanlara ənənəvi banklar olmadan borc verməyə, borc götürməyə və ticarət etməyə imkan verir.

·      Səhiyyə: Veb 3.0 tibbi qeydlərin paylaşılmasını və idarə olunmasını təkmilləşdirərək, xəstələrə daha yaxşı xidmət göstərməyə imkan verir.

Veb 3.0-ın potensial problemləri hansılardır?

·      Tənzimləmə: Ölkələr hələ də kriptovalyutaları və blokçeyn tətbiqlərini necə tənzimləyəcəklərini müəyyənləşdirirlər.

·      Mürəkkəblik: Veb 3.0-ın arxasında duran texnologiya mürəkkəbdir, həyata keçirmək və qoruyub saxlamaq üçün əhəmiyyətli təcrübə tələb edir.

·      Təhlükəsizlik: Bu təməl texnologiyaların mürəkkəbliyi Veb 3.0 təhlükəsizliyini əsl problemə çevirir. Blokçeynlərdə və Kriptovalyuta birjalarında təhlükəsizlik insidentləri ciddi problemlərə səbəb ola bilər.

Bu problemlərə baxmayaraq, Web 3.0-ın gələcəyi parlaq görünür. Texnologiya təkmilləşdikcə və daha çox insan mərkəzləşdirilməmiş vebin faydalarını başa düşdükcə, onun qəbul olunması çox güman ki, artacaq. Tərtibatçılar, biznes qurumları və hökumətlər daha innovativ səbəb ola biləcək Web 3.0-dan istifadə yollarını araşdırırlar.

 

Nəticə etibarı ilə Veb 3.0 texnologiyaları və innovasiyaların geniş bir sahəni əhatə etdiyinə görə onun inkişafı davam edir və tədricən artır. Web 3.0-ın müxtəlif komponentləri, məsələn, blokçeyn əsaslı proqramlar, süni intellektlə idarə olunan xidmətlər və təkmilləşdirilmiş məlumatların qarşılıqlı işləmə standartları kimi bu gün artıq istifadə olunur. Bununla belə, Web 3.0-ın tam reallaşdırılması çox güman ki, daha bir neçə il çəkəcək, çünki bu texnologiyalar inkişaf etməyə və inteqrasiya etməyə davam edir.